صیحه آسمانی

---

یکی از علائم حتمی ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، صیحه آسمانی است.

۱ - معنای صیحه

---

ـــ ندایی است آسمانی که نام حضرت مهدی (علیه‌السلام) را به گوش همه مردم جهان می‌رساند. این ندای بلند از جبرئیل (علیه‌السلام) است و در شب ۲۳ رمضان به گوش می‌رسد و همه مردم زمین آن را به زبان خود می‌شنوند.

۱.۱ - روایتی از امام باقر

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند:
صدایی از آسمان شنیده می‌شود که حق با او (امیرالمؤمنین) و پیروان اوست. در این هنگام قائم ما خروج خواهد کرد.

ـــ صدا کردن بلند را صیحه گویند. در اصطلاح، یکی از علائم حتمی ظهور حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که مقارن با ظهور می‌باشد، مسئله صیحه آسمانی است.

۱.۲ - روایتی از حلبی

همانطور که در روایت آمده است: «قال سمعت ابا عبدالله (علیه‌السّلام) یقول: ... و النداء من المحتوم...» محمد بن علی حلبی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که صیحه و ندای آسمانی از حتمیات است.

۲ - زمان صیحه آسمانی

---

ممکن است برای خیلی‌ها این سوال مطرح شود که صیحه آسمانی چه وقت و چگونه است؟
این صیحه هنگامی رخ می‌دهد که در شرق و غرب اختلاف شدیدی پیدا شده است و به خاطر ترسی که از این فتنه‌ها بر مردم وارد شده است، مردم روزگار سختی را می‌گذرانند و حتی بسیاری از زنان و مردان مؤمن دچار سرگردانی و ناامیدی شده‌اند از اینکه فرجی رخ بدهد و دچار شک و شبهه شده‌اند. وضعیت مردم در آن زمان این‌گونه است که سر دادن ندای امر فرج را از سال‌های دور و دراز انتظار می‌کشیدند. در اکثر روایات شب جمعه یا شب ۲۳ رمضان را هنگام آن ندا مشخص کرده‌اند؛ ولی همان‌طور که بیان شد علایم حتمی پنج تا است و بقیه علائم غیر حتمی است. بنابراین می‌توان گفت که خود صیحه آسمانی حتمی است؛ اما این‌که در شب جمعه و یا شب ۲۳ رمضان باشد، غیر حتمی است و ممکن است در روز دیگری اتفاق بیفتد.

۳ - گوینده و کیفیت صیحه

---

کسی که این ندا را می‌دهد، جبرئیل است که محتوای سخن او در روایات به صور مختلف ذکر شده است.

۳.۱ - دسته اول

برخی روایات این‌گونه بیان می‌کنند که ندا می‌دهد:
• «جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا؛ و بگو: حق آمد و باطل نابود گشت، حقّا كه باطل همواره نابودشدنى است (بساط شرک و كفر روزى از روى زمین برچيده خواهد شد)».

۳.۲ - دسته دوم

برخی دیگر از روایات می‌گویند که ندا تصریح می‌کند که:
• «الحق فی علی و شیعته؛ حق با علی و پیروانش می‌باشد».

۳.۳ - دسته سوم

برخی دیگر از روایات می‌گوید:
«...و مناد ينادي من السماء باسمه واسم أبيه؛به نام قائم و پدرش ندا می‌دهد».

۴ - آثار صیحه

---

به هر حال ندای آسمانی وجودش حتمی است؛ اگرچه محتوای آن در روایات مختلف است، اما آثار آن یکی است.

۴.۱ - بیان یک روایت

وقتی که مردم این ندا را می‌شنوند، فرد خوابیده بیدار می‌شود و ایستاده می‌نشیند و یا به حیاط خانه‌اش می‌رود و حتی دختران پرده‌نشین خارج می‌شوند و پدران و برادرانشان را به یاری حضرت ولی عصر تشویق می‌کنند و هم‌چنین مردم طوری شگفت‌زده می‌شوند و در بهت و ناباوری فرو می‌روند که به فرموده امام صادق (علیه‌السلام): «وقتی مردم صدای این صیحه را می‌شنوند، همانند کسی که مرغی بر روی سرش دارد، بی‌حرکت می‌شود و هم‌چنین گردن تمام دشمنان الهی خاضع می‌گردد و اگر در هر موردی اشکال و تردید وارد کنند، در این باره نمی‌توانند».

۴.۲ - طرح یک شبهه

هم‌چنان که اکنون برخی اشکال می‌کنند که چگونه ممکن است کسی در آسمان ندایی بدهد که تک‌تک افراد، در هر کجای عالم که باشند، این صدا را بشنوند. شاید در جواب این افراد که امر خداوندی را از چیزهای ساخته دست بشر کمتر می‌دانند، بشود این را گفت که آیا در عصر کنونی که ماهواره و دیگر رسانه‌های صوتی و تصویری نتوانسته‌اند این کار را انجام دهند؟ یعنی به تک‌تک منازل و افراد وارد شوند و پیامشان را برسانند؟ آیا حداقل به اندازه این کار که از بشر برآمده نه بیشتر از آن از ید پرقدرت خداوند بر نمی‌آید؟ همچنین اگر این پدیده امکان وقوعش وجود نداشت خداوند در کتاب نورانیش در قالب این آیه «ان نشا ننزل علیهم من السماء آیه فذلت اعناقهم لها خاضعین؛ اگر بخواهيم از آسمان نشانه‌اى (برهانى الزام‌آور يا عذابى خواركننده) بر آن‌ها فرو مى‌فرستيم تا گردن‌هاى آن‌ها در برابر آن (به اجبار) خاضع گردد.» اشاره نمی‌کرد.

۵ - ویژگی‌های صیحه آسمانی

---

ویژگی‌های صیحه آسمانی، عبارت‌اند از:

۵.۱ - اول

از دور و نزدیک به یک صورت شنیده می‌شود». یعنی نه این‌گونه است که کسی که نزدیک به مکان صیحه است، آن را گوش خراش بشنود و کسی که دور است، آهسته بشنود و صیحه به طور یک‌نواخت در همه جا شنیده می‌شود که مردم نمی‌توانند تشخیص دهند مکان صیحه از کجاست؛ در حالی که برخی روایات بیان می‌کند که جبرئیل بر سنگی در بیت المقدس نازل می‌شود و ندا سر می‌دهد.

۵.۲ - دوم

خصوصیت دیگر صیحه این است که هر کس آن را به زبان مادری خودش می‌شنود. پس با این خصوصیاتی که از صیحه بیان شد، حجت بر همگان تمام می‌شود و کسی نمی‌تواند ادعا کند که از ظهور حجت خدا با خبر نشده و الا به سوی او می‌شتافت و به او ایمان می‌آورد.

۵.۲.۱ - روایتی از امام صادق

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: پس از این‌که صیحه را شنیدید، سجده کنید و بگویید سبحان ربنا القدوس (منزه است پروردگار ما که مقدس است) که اگر کسی چنین کند، نجات می‌یابد و کسی که مقابله کند، هلاک می‌شود.
پس از این صدا، نام و یاد مهدی در دل‌ها و بر سر زبان‌ها می‌افتد و همه با هم از آن‌چه شنیده‌اند، سؤال می‌کنند و شاید از هم می‌پرسند که مهدی کیست و این چنین مقامی دارد که این‌گونه به نام او ندا سر می‌دهند و یا آیا واقعاً این صیحه همان ندای آسمانی وعده داده شده است؟ به خوبی می‌توان تصور کرد که چه شور و شعف توصیف‌ناپذیری دل مسلمانان را فرا می‌گیرد تا آن‌جا که این سرور و شادی داخل قبر مؤمنان از دنیا رفته می‌شود و شادمانی نیز آن‌ها را فرا می‌گیرد از این‌که بالاخره حجت خدا را که منتظر ظهورش بودند و به خاطر اعتقاد به او و اهدافش این همه طعنه و تمسخر و شکنجه را از دشمنان به جان خریدند، امر ظهورش فرا رسیده است.

۶ - صیحه دوم

---

هنوز مردم در بهت و حیرت و ناباوری و شور و شعف به سر می‌برند که ناگهان در هنگام غروب خورشید ندایی دیگر شنیده می‌شود که:
«الحق مع فلان (عثمان) و شیعته»
در برخی روایات «فلان» و در برخی دیگر «عثمان» آمده که به احتمال قوی منظور از عثمان شخص عثمان بن عنبسه می‌باشد: «ای مردم پروردگار شما از سرزمین خشکی از فلسطین آمده است. پس با او بیعت کنید تا هدایت شوید و مخالفت نکنید».
در این هنگام است که تردیدکنندگان به شک می‌افتند که کدام ندا حق است و صحیح می‌باشد.

۶.۱ - روایتی از امام صادق

از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال شد چه کسانی به ندای اول و چه کسانی به ندای دوم پاسخ می‌دهند؟ حضرت فرمودند: کسی آن را تصدیق می‌کند که از قبل به آن ایمان آورده باشد. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «افمن یهدی الی الحق احق ان یتبع امن لا یهدی الا ان یهدی فما لکم کیف تحکمون؛ بگو: آيا از شريكان شما كسى هست كه به سوى حق هدايت كند؟ بگو: تنها خداست كه به سوى حق هدايت مى‌كند (هر موجودى را به سوى مقصد طبيعى هدایت تکوینی، و هر قابل ارشادى را به سوى هدف صالح خود هدایت تشریعی مى‌كند)؛ پس آيا كسى كه به سوى حق هدايت مى‌كند سزاوارتر است كه از او پيروى شود يا آن كس كه خودش را هم تا هدايت نكنند هدايت نمى‌يابد؟ شما را چيست؟ چگونه قضاوت مى‌كنيد؟!». سپس فرمودند: صدای جبرئیل از آسمان و صدای ابلیس از زمین است. پس از صدای اول پیروی کنید و از صدای دوم دوری کنید که گول نخورید... بعد از این است که دو جبهه حق و باطل علناً رو در رو در مقابل هم قرار گرفته و وعده پیروزی مستضعفان بر مستکبران محقق می‌گردد.

۷ - پانویس

---